Valentino: Από την Ωνάση στην Λιζ Τέιλορ, η κόκκινη αυτοκρατορία της ιταλικής μόδας αποθεώνεται σε νέα έκδοση

Ο κόσμος της μόδας δεν αναγνωριζόταν πάντα ως τέχνη, ούτε οι σχεδιαστές ως καλλιτέχνες. Αυτή η παρατήρηση, που ανήκει στον Τζιανκάρλο Τζιαμέτι, συνιδρυτή του οίκου Valentino με τον Βαλεντίνο Γκαραβάνι, μας μεταφέρει πίσω στο 1960, στην αρχή ενός θρύλου.

Φέτος ένα ογκώδες βιβλίο έρχεται να ρίξει φως σε κάθε πτυχή αυτής της αυτοκρατορίας. Το Valentino: A Grand Italian Epic, ένας μεγαλοπρεπής τόμος 576 σελίδων, αφιερωμένος εξ ολοκλήρου στον οίκο Valentino από τις εκδόσεις Taschen τα καταφέρνει.

Γεμάτο σκίτσα φορεμάτων, αρχειακές φωτογραφίες, διαφημίσεις, άρθρα μόδας και πληθώρα ανέκδοτων από διάσημους θαυμαστές, το βιβλίο αποδεικνύει ότι ο Βαλεντίνο Γκαραβάνι ήταν ένας εμβληματικός αρχιτέκτονας της ιταλικής μόδας ως δύναμη δημιουργίας και επιρροή.

Ένας νεαρός Βαλεντίνο Γκαραβάνι στο ατελιέ του στη Ρώμη, γύρω στο 1960 @ Valentino Archives

Η Ελίζαμπεθ Τέιλορ ανακάλυψε τη μπράντα κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της Κλεοπάτρας στη Ρώμη, ενώ πελάτισσες όπως η Όντρεϊ Χέπμπορν και η Ναν Κέμπνερ λάτρευαν τον κλασικό, διαχρονικό χαρακτή των δημιουργιών.

Ο Γκαραβάνι δεν υιοθέτησε ποτέ τις πρόσκαιρες τάσεις, παραμένοντας πιστός σε αυτό που η κριτικός μόδας Σούζι Μένκες περιέγραψε στην εισαγωγή του βιβλίου ως μια τάση για «αφρώδη, αισθησιακή, γλυκιά αίγλη».

Ο Ματ Τίρναουερ, σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ Valentino: The Last Emperor του 2009, τόνισε σε συνέντευξή του ότι το βιβλίο αναδεικνύει τον καθοριστικό ρόλο του οίκου στην εφεύρεση των δημοσίων σχέσεων (P.R.) της μόδας και της σύγχρονης διαφήμισης.

«Η μόδα ήταν ένας ιδιαίτερα εκλεπτυσμένος κόσμος για ένα συγκεκριμένο σύνολο γυναικών μιας ορισμένης τάξης που υποστήριζαν αυτούς τους οίκους, οι οποίες δεν ενδιαφέρονταν για τη δημοσιότητα ή το μάρκετινγκ επειδή δεν το χρειάζονταν, αλλά ο κόσμος άλλαζε», είπε ο Τίρναουερ, συγγραφέας του βιβλίου που την εισαγωγή του υπογράφει η Μένκες.

«Ο Τζιανκάρλο Τζιαμέτι ήταν στην πρωτοπορία αυτού του μετασχηματισμού». Πράγματι, ο οίκος ήταν εξαιρετικά ικανός στο να ντύνει διασημότητες και να διατηρεί ισχυρές φιλίες με προσωπικότητες της δημόσιας ζωής καθιερώνοντας την ετικέτα στα πιο ισχυρά πλατό.

Από την Τζάκι Κένεντι στην Γκουίνεθ Πάλτροου

Η Κλαούντια Σίφερ φωτογραφημένη από τον Άρθουρ Έλγκορτ στο ατελιέ του Valentino το 1995 @ Arthur Elgort

«Με τράβηξε η δεξιοτεχνία και η κομψότητα των ρούχων του Βαλεντίνο πολύ πριν γίνουμε φίλοι. Είχα μεγαλώσει βλέποντας γυναίκες όπως η κυρία [Μαρέλα] Ανιέλι και η Τζάκι Ωνάση στις δημιουργίες του, και ο Valentino έγινε ένα brand που φιλοδοξούσα να φορέσω» σημειώνει η Γκουίνεθ Πάλτροου. «Λατρεύω τα vintage Valentino που έχω στο αρχείο μου, ειδικά μια κάπα υψηλής ραπτικής με φτερά που μου χάρισε στις αρχές της δεκαετίας του 2000».

Το βιβλίο, μια ανανεωμένη έκδοση μιας παλαιότερης έκδοσης του 2007 με νέα σχεδίαση, περιλαμβάνει στοιχεία προφορικής ιστορίας που είναι κομμάτια της ιστορίας του οίκου αλλά και της ίδιας της ιταλικής μόδας στο σύνολο της.

Η Γκλόρια Σιφ, πρώην συντάκτρια της Vogue, θυμήθηκε ότι η Τζάκι Κένεντι ήταν πελάτισσα του Βαλεντίνο από τη δεκαετία του 1960. «Έπαιζα τένις με την Τζάκι Κένεντι στο River Club ένα πρωί, και φαινόταν λίγο πεσμένη», σχολιάζει η Σιφ. «Αυτό συνέβη κάποια στιγμή μετά τη δολοφονία [του JFK], όταν ήταν πραγματικά σε πένθος. Είπε: «Ειλικρινά, ακόμα κι αν ήθελα να βγω έξω, δεν έχω τίποτα να φορέσω»». Η Σιφ κανόνισε μια συνάντηση μεταξύ της πρώτης κυρίας και του σχεδιαστή, η γνωριμία τους έγινε σχέση ζωής.

Ο Γκαραβάνι είναι και ο δημιουργός που δημιούργησε το νυφικό της Τζάκι Κένεντι για τον γάμο της με τον Αριστοτέλη Ωνάση το 1968.

«Γνωρίζαμε για τον έρωτα και το κουτσομπολιό, αλλά ποτέ δεν είπε: ‘Βαλεντίνο, μπορείς να μου φτιάξεις ένα φόρεμα;’» σχολίασε ο Τζιαμέτι. Η Τζάκι αγόρασε ένα φόρεμα από τη συλλογή εκείνης της σεζόν, το οποίο φόρεσε στην τελετή της. «Το πρωί του γάμου, αυτό το φόρεμα ήταν στο εξώφυλλο του WWD», πρόσθεσε ο Τζιαμέτι. «Έκαναν το scoop. Εμείς δεν κάναμε τίποτα».

Κόκκινο όπως Βαλεντίνο

Το βιβλίο λειτουργεί και ως μια ιστορία της φωτογραφίας μόδας, περιλαμβάνοντας εικόνες από θρυλικούς φωτογράφους όπως ο Λόρδος Σνόουντον, ο Μπρους Γουέμπερ, η Ντέμπορα Τερμπέρβιλ, ο Στίβεν Μάιζελ και ο Ζαν-Πολ Γκουντ.

Μια σελίδα δείχνει την Κλαούντια Σίφερ περικυκλωμένη από γυναίκες με λευκές στολές στο ατελιέ του Βαλεντίνο, φωτογραφημένη από τον Άρθουρ Έλγκορτ το 1995.

Φυσικά, υπάρχει σε αφθονία η χαρακτηριστική απόχρωση του κόκκινου του Valentino, η οποία φέρει το δικό της κωδικό στο χρωματικό σύμπαν της Pantone (100% ματζέντα, 100% κίτρινο και 10% μαύρο).

Στις φωτογραφίες της έκδοσης, το πολύ συγκεκριμένο κόκκινο διεκδικεί τα πρωτεία. Σε μία λήψη ντύνει ένα πλήθος μοντέλων που παίζουν τυφλόμυγα με τον Γκαραβάνι σε μια έκταση με γρασίδι, σε άλλη η εμβληματική αρθρογράφος της Vogue Νταϊάνα Βρίλαντ φοράει ένα κοκκίνο τοπ στο διαμέρισμά της στο Άπερ Ιστ Σάιντ, σε ένα δωμάτιο διακοσμημένο με το ίδιο κόκκινο.

«Του αρέσουν οι γυναίκες που πιστεύουν στο υπερβολικό ντύσιμο, που δημιουργούν και υπερασπίζονται ένα ρόλο, δίνοντας την αίσθηση ότι δεν θα εξαφανιστούν στο παρασκήνιο. Η γυναίκα του πρέπει να εκπλήσσει. Πρέπει να είναι συναρπαστική» είχε σχολιάσει η Βρίλαντ.

Σχολή πολυτέλειας

Η υπερβολική πολυτέλεια και η εκκεντρικότητα ήταν επίσης χαρακτηριστικά γνωρίσματα του οίκου από την αρχή της δημιουργίας του.

Το βιβλίο είναι γεμάτο με φωτογραφίες του Γκαραβάνι να φοράει γυαλιά ηλίου και τζιν έξω από το Château de Wideville του 17ου αιώνα στη Γαλλία, σε άλλες τα αναρίθμητα pug του του κρατούν συντροφιά στο Γκστάαντ ή σε γιοτ στο γαλάζιο της Μεσογείου.

«Γιοτ, σπίτια, πίνακες, ψυχαγωγία, κάστρα – κανένας άλλος σχεδιαστής δεν ζει με αυτόν τον τρόπο», είχε δηλώσει ο εκδότης Τζον Φέρτσαϊλντ. «Ο Βαλεντίνο  τους ξεπερνάει όλους. Είναι ο πιο πολυτελής άνθρωπος που ξέρω».

Η πρώην συντάκτρια της γαλλικής Vogue, Τζόαν Τζούλιετ Μπακ, αναφέρει ότι εντυπωσιάστηκε που κάποιος σιδέρωνε καθημερινά τα σεντόνια της, όταν έμεινε με τον Γκαραβάνι και τον  Τζιαμέτι στην Κάπρι.

«Ήμασταν νέοι όταν ξεκινήσαμε, πάρα πολύ νέοι και περίεργοι», είπε ο κύριος Τζιαμέτι. «Ο τρόπος ζωής μας διδάχθηκε από σημαντικούς πελάτες. Οπότε, ναι, κάποιος σιδέρωνε τα σεντόνια, νιώθω αμηχανία που το λέω. Δεν έχει καμία σχέση με το στιλ, και δεν είναι μια πολύ ακριβή πολυτέλεια. Εκτός κι αν κάνεις άτακτα πράγματα. Τότε τα αλλάζεις».

Ο Τίρναουερ μίλησε στους New York Times για την έκδοση. Ο συγγραφέας και ντοκιμαντερίστας τόνισε ότι παρά την πολυτέλεια του brand, ο κύριος Τζιαμέτι «έβγαζε το καλύτερο από όλους όσους είχε στη διάθεσή του».

«Ήμουν εκεί όταν έφτιαχναν συλλογές», είπε. «Αν χρειαζόταν βοήθεια με τις σημειώσεις για την επίδειξη, έλεγε, ‘Είσαι συγγραφέας, κάθισε εδώ και βοήθησέ με να καταλάβω τι να πω για αυτά τα looks’. Αυτό μου φάνηκε κάπως εκπληκτικό».

Ο οίκος Valentino δεν ήταν απλώς ένας τόπος δημιουργίας μόδας, αλλά ένα ζωντανό εργαστήρι όπου η τέχνη, το μάρκετινγκ και η πολυτέλεια συνυπήρχαν, δημιουργώντας έναν διαχρονικό μύθο που συνεχίζει να εμπνέει.