Ερευνητής του MIT ανακάλυψε νέα μέθοδο αποκατάστασης έργων τέχνης – Λιγότερος χρόνος, λιγότερα χρήματα

Ένας μεταπτυχιακός φοιτητής μηχανολογίας στο ΜΙΤ ανέπτυξε μια μέθοδο βασισμένη στην τεχνητή νοημοσύνη, η οποία μπορεί να προσφέρει αποκατάσταση έργων τέχνης σε λίγες μόνο ώρες – ελαχιστοποιώντας δραματικά τον μέχρι πρότινος προαπαιτούμενο χρόνο που κυμαίνονταν από εβδομάδες έως και μήνες.

Σε μια εργασία που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη στο αγγλικό επιστημονικό περιοδικό Nature, ο Άλεξ Κατσκίν παρουσιάζει μια νέα μέθοδο που εφαρμόζει ψηφιακές αποκαταστάσεις σε πίνακες ζωγραφικής τοποθετώντας ένα λεπτό φιλμ από πάνω.

Αν η μέθοδος αυτή εδραιωθεί, θα μπορούσαμε να μιλάμε για ένα ρηξικέλευθο βήμα σε ότι αφορά τα έργα τέχνης: η αποκατάσταση όχι μόνο θα καταστεί πιο προσιτή, αλλά και θα επανέλθουν στο φως αμέτρητοι κατεστραμμένοι πίνακες, οι οποίοι σήμερα γεμίζουν σκόνη στις αποθήκες των γκαλερί και των μουσείων που δεν διαθέτουν τον προϋπολογισμό που προϋποθέτει μια αποκατάσταση με τους σημερινούς της όρους.

«Υπολογίζεται ότι περίπου το 70% των έργων τέχνης στις συλλογές των ιδρυμάτων είναι κατεστραμμένα και αποκλεισμένα από το κοινό. Εν μέρει αυτό οφείλεται στο συχνά απαγορευτικό κόστος αποκατάστασης παλαιών πινάκων. Ο ερευνητής εκτιμά ότι η τεχνική αυτή θα μπορούσε να είναι έως και 70 φορές ταχύτερη από την επισκευή των έργων τέχνης με το χέρι, κάτι που ελπίζουν ότι θα οδηγήσει στο να εκτεθούν περισσότεροι πίνακες», αναφέρει το Nature.

Πρωτοπορία

Η νέα τεχνική «είναι μια διαδικασία αποκατάστασης που εξοικονομεί πολύ χρόνο και χρήμα, ενώ παράλληλα είναι αναστρέψιμη, κάτι που κάποιοι θεωρούν ότι είναι πραγματικά σημαντικό για τη διατήρηση του υποκείμενου χαρακτήρα ενός έργου», λέει ο Kachkine στην Amanda Heidt του Nature.

Ενώ η διόρθωση κατεστραμμένων σημείων ενός πίνακα θα φαινόταν μια όαση για πολλούς καλλιτέχνες και επαγγελματίες της βιομηχανίας της τέχνης, το άμεσο ρετουσάρισμα εγείρει ηθικές ανησυχίες για τους σύγχρονους συντηρητές. Αυτό συμβαίνει επειδή οι ζημιές ενός έργου τέχνης είναι μέρος της ιστορίας του και το ρετουσάρισμα μπορεί να απομακρυνθεί από το αρχικό όραμα του εκάστοτε ζωγράφου.

Oρισμένα ιδρύματα έχουν αρχίσει να αποκαθιστούν έργα τέχνης εικονικά και να παρουσιάζουν την αποκατάσταση δίπλα στην ανέγγιχτη, φυσική έκδοση. Πολλοί λάτρεις της τέχνης θα μπορούσαν να υποστηρίξουν, ωστόσο, ότι μια ψηφιακή αποκατάσταση εκτυπωμένη ή εμφανιζόμενη σε μια οθόνη δεν συγκρίνεται απόλυτα με το να δει κανείς τον αρχικό πίνακα.

Η ελαιογραφία του 15ου αιώνα

Σε αυτό το σημείο έρχεται να βοηθήσει ο Κατσκίν, ο οποίος είναι επίσης συλλέκτης έργων τέχνης και ερασιτέχνης συντηρητής. Ο φοιτητής ανέπτυξε έναν τρόπο εφαρμογής ψηφιακών αποκαταστάσεων σε έναν κατεστραμμένο πίνακα.

Η προσέγγιση περιλαμβάνει τη χρήση προϋπαρχόντων εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης για τη δημιουργία μιας ψηφιακής εκδοχής του πώς θα έμοιαζε το φρεσκοζωγραφισμένο έργο τέχνης.

Με βάση αυτή την αναπαράσταση, η μέθοδος του Κατσκίν ενορχηστρώνει έναν χάρτη των διορθώσεων, και των ακριβών χρωμάτων τους, που είναι απαραίτητα για να γεμίσουν τα κενά που υπάρχουν σήμερα στον πίνακα.

Ο Κατσκίν εφάρμοσε την μέθοδο αυτή σε μια ελαιογραφία του 15ου αιώνα που χρειαζόταν επειγόντως αποκατάσταση, από έναν Ολλανδό καλλιτέχνη του οποίου το όνομα είναι άγνωστο.

Τα ρετουσάρισμα δημιουργήθηκε με την προσαρμογή του περιβάλλοντος χρώματος, την αναπαραγωγή παρόμοιων μοτίβων που είναι ορατά σε άλλα σημεία του πίνακα ή την αντιγραφή του στυλ του καλλιτέχνη σε άλλους πίνακες, σύμφωνα με το Nature News and Views. Συνολικά, οι 5.612 κατεστραμμένες περιοχές του πίνακα γεμίστηκαν με 57.314 διαφορετικά χρώματα σε 3,5 ώρες – 66 ώρες λιγότερο από ό,τι θα χρειάζονταν πιθανότατα οι παραδοσιακές μέθοδοι.

*Με πληροφορίες από: Nature | Smithsonian Magazine