Φαλλικά σύμβολα, γυμνά οπίσθια και πόζες πολεμιστών – Πώς τα wellness περιοδικά απέκτησαν ένα λατρευτικό γκέι κοινό

Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, όταν ο κριτικός φωτογραφίας Vince Aletti ήταν στα μέσα της εφηβείας του, έπεσε πάνω σε μια δέσμη περιοδικών σε ένα τοπικό περίπτερο που έμοιαζε να του μιλάει απευθείας. Από το εξώφυλλό τους μέχρι τις σελίδες στο εσωτερικό τους, τα περιοδικά σε μέγεθος τσέπης ήταν γεμάτα με εντυπωσιακά συντεθειμένες εικόνες σχεδόν γυμνών, «λεπτοδουλεμένων» ανδρών, πολλοί από τους οποίους έμοιαζαν να έχουν μια μυστική σχέση μεταξύ τους.

«Θυμάμαι ότι με άναβε πολύ αυτό» λέει στον Guardian ο Aletti, καθισμένος στο διαμέρισμά του στο East Village της Νέας Υόρκης. «Θυμάμαι επίσης ότι ανησυχούσα πολύ μήπως η μητέρα μου βρει αυτά τα περιοδικά στο δωμάτιό μου».

Εποχή καταπίεσης και λογοκρισίας

Τα περιοδικά Physique, όπως ήταν γενικά γνωστές αυτές οι εκδόσεις, λειτουργούσαν με ένα κωδικοποιημένο σύστημα, σχεδιασμένο να λειτουργεί ως σήμα καπνού για τους ομοφυλόφιλους άνδρες κατά τη διάρκεια μιας εποχής αυξημένης καταπίεσης και λογοκρισίας που διήρκεσε από τη δεκαετία του 1930 έως τις αρχές της δεκαετίας του ’70.

Τα περιοδικά, τα οποία κυκλοφορούσαν σε πόλεις σε όλες τις ΗΠΑ, φρόντιζαν να περνούν ως έντυπα υγείας και γυμναστικής, αλλά το ύφος και το περιεχόμενο των φωτογραφιών τους ήταν ξεκάθαρα δημιουργημένα για τα γούστα και τις επιθυμίες των ομοφυλόφιλων ανδρών.

Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, οι εικόνες σωματικής διάπλασης έχουν συχνά καταγραφεί ως κακόγουστα απομεινάρια ενός θλιβερού παρελθόντος, αλλά ο Aletti θέλει το κοινό να τις εξετάσει εκ νέου.

«Οι εικόνες είναι όμορφα φτιαγμένες και οι φωτογράφοι ήταν σαφώς υπερήφανοι γι’ αυτό που έκαναν. Οι πόζες χειρίζονται με τέχνη και ο φωτισμός και το σκηνικό που χρησιμοποίησαν παραπέμπουν σε κλασικούς τρόπους θέασης του γυμνού»

Οι πόζες των μοντέλων ήταν συχνά αρχιτεκτονικές. Φωτογραφία: Don Whitman (Western Photography Guild), SPBH Editions και MACK.

Είναι τέχνη κι όχι πορνογραφία

Στο υπέροχο νέο του βιβλίο, με τίτλο Physique, ο Aletti υποστηρίζει ότι τέτοιες εικόνες δεν πρέπει να θεωρούνται απλά ιστορικά ντοκουμέντα ή αυτό που αποκαλεί «πορνογραφικό» εφήμερο, αλλά τέχνη που αξίζει να προβληθεί στο μουσείο.

«Οι εικόνες είναι όμορφα φτιαγμένες» λέει «και οι φωτογράφοι ήταν σαφώς υπερήφανοι γι’ αυτό που έκαναν. Οι πόζες χειρίζονται με τέχνη και ο φωτισμός και το σκηνικό που χρησιμοποίησαν παραπέμπουν σε κλασικούς τρόπους θέασης του γυμνού. Αν οι φωτογραφίες αυτές ήταν σαθρές ή κακοφτιαγμένες, δεν θα συνέχιζα ποτέ να τις συλλέγω».

Στην πραγματικότητα, έχει συλλέξει περισσότερα από 10.000 τέτοια έργα σε πέντε δεκαετίες. Στο διαμέρισμα του Aletti, οι φωτογραφίες είναι στοιβαγμένες σε πύργους που ανεβαίνουν σαν σταλαγμίτες από τα έπιπλα και το πάτωμα.

Στους τοίχους βρίσκονται φωτογραφίες από καταξιωμένους φωτογράφους όπως ο Peter Hujar, η Nan Goldin και ο Larry Clark.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη The New Yorker (@newyorkermag)

Αρχιτεκτονικές πόζες

Ο Aletti – ο οποίος έχει διατελέσει κριτικός φωτογραφίας για το New Yorker, έχει επιμεληθεί εκθέσεις φωτογραφίας και έχει εκδώσει πολλά άλλα βιβλία τέχνης – θέλει οι αναγνώστες να παρατηρήσουν τη φροντίδα που δίνεται στα έργα των δημιουργών σωματικών εικόνων, όπως ο Bruce Bellas, ο οποίος εργαζόταν με το ψευδώνυμο «Bruce of Los Angeles», ή ο Alonzo Hanagan, γνωστός και ως «Lon of New York».

Για να αποφύγουν την αδιάκοπη προσοχή της λογοκρισίας, οι καλλιτέχνες αυτοί συχνά διαμόρφωναν το έργο τους σε καθιερωμένες εικόνες από την αρχαία Ελλάδα ή τη Ρώμη, γεμάτες με δωρικούς κίονες, φαλλικά σπαθιά και πόζες πολεμιστών, τα οποία ενίσχυαν την ομοερωτική γοητεία τους.

Οι πόζες των μοντέλων ήταν συχνά αρχιτεκτονικές, με τα χέρια τεντωμένα σαν φέροντα δοκάρια και τα πόδια τοποθετημένα τόσο γερά όσο τα βάθρα του Παρθενώνα. Οι συνθέσεις είναι λεπτοµερώς ισορροπηµένες και καλά πλαισιωµένες, ενώ ο φωτισµός στα παλαιότερα έργα παραπέµπει στην ηδονική αίγλη των κλασικών πορτραίτων του Χόλιγουντ από τον George Hurrell ή τον Clarence Sinclair Bull.

«Συνήθιζα να κλέβω τα περιοδικά από ένα περίπτερο στο Χόλιγουντ» λέει ο John Sonsini, καλλιτέχνης και λέκτορας, ο οποίος εργαζόταν με τον Mizer στην AMG. «Θεός φυλάξοι να μην με πιάσουν ποτέ!»

Άλλες εικόνες επικεντρώνονταν περισσότερο σε καθημερινά σενάρια. Φωτογραφία: Bruce Bellas (Bruce of Los Angeles), SPBH Editions και MACK.

Αυτός που άνοιξε τον δρόμο

Ίσως ο πρώτος πρόγονος των φωτογράφων σωματικής διάπλασης ήταν ο Wilhelm von Gloeden, του οποίου οι εικόνες με σέπια χρώματα νεαρών Σικελών ανδρών από την Ταορμίνα χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1870.

Γεννημένος σε αριστοκρατική οικογένεια κοντά στη Βαϊμάρη της Γερμανίας, ο von Gloeden δραπέτευσε στο ιταλικό νησί για να θεραπεύσει τη φυματίωσή του, αλλά, μόλις έφτασε εκεί, βρήκε μια πληθώρα όμορφων νεαρών ανδρών που δέχτηκαν να επιδείξουν τη σωματική τους διάπλαση στον φωτογραφικό του φακό.

Πολλές από τις φωτογραφίες του τοποθετούν τους άνδρες στο τοπίο τόσο απρόσκοπτα που μοιάζουν να έχουν ξεπηδήσει αρχέγονα από τη γη.

Οι ντουλάπες ήταν κλειστές

Ένας από τους πιο παραγωγικούς και επιτυχημένους από τους μεταγενέστερους καλλιτέχνες σωματικής διάπλασης, ο Bob Mizer, διηύθυνε την Athletic Model Guild (AMG) για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες, ξεκινώντας το 1945. Στην ακμή του, ο Mizer εργαζόταν σε τέσσερις ιδιοκτησίες κοντά στο κέντρο του Λος Άντζελες, όπου δημιούργησε εκατοντάδες χιλιάδες ομοερωτικές εικόνες, ταινίες και βιντεοκασέτες, ενώ παράλληλα εξέδιδε έναν από τους πιο δημοφιλείς τίτλους της μορφής, το Physique Pictorial.

«Συνήθιζα να κλέβω τα περιοδικά από ένα περίπτερο στο Χόλιγουντ» λέει ο John Sonsini, καλλιτέχνης και λέκτορας, ο οποίος εργαζόταν με τον Mizer στην AMG. «Θεός φυλάξοι να μην με πιάσουν ποτέ!».

Όσο συναρπαστικές και αν ήταν οι εικόνες για τον Sonsini, τον εντυπωσίασε εξίσου το γεγονός ότι στα μοντέλα είχαν δοθεί ονόματα: αν και πολλά από αυτά ήταν πιθανότατα ψευδώνυμα, αυτό έδειχνε ότι επρόκειτο για πραγματικούς ανθρώπους, μια αποκάλυψη σε μια εποχή που οι ντουλάπες ήταν κατά κύριο λόγο κλειστές.

Το ολόσωμο γυμνό απαγορευόταν. Φωτογραφία: Chuck Renslow (Kris), SPBH Editions και MACK.

Τα απεριοδικά και η απελευθέρωση των γκέι

Οι αναγνώστες μπορούσαν να γράφουν σε εκδόσεις όπως το Physique Pictorial ζητώντας να αγοράσουν μεμονωμένες εικόνες προσαρμοσμένες στο γούστο τους. «Το γεγονός ότι αυτοί οι άνδρες ήταν πρόθυμοι να βάλουν τα ονόματα, τις διευθύνσεις και τους αριθμούς τηλεφώνου τους εκεί έξω ήταν απίστευτο τη δεκαετία του 1950», λέει ο Sonsini.

«Με αυτόν τον τρόπο, πιστεύω ότι αυτά τα περιοδικά έπαιξαν ρόλο στην προώθηση της απελευθέρωσης των ομοφυλόφιλων. Τα περιοδικά ήταν ένα ορόσημο που βοήθησε τους ανθρώπους να βγουν προς τα έξω, με κάθε έννοια».

Όταν έφτασε στο κολέγιο, ο Sonsini ζωγράφιζε ανδρικά γυμνά, συμπεριλαμβανομένων ανδρών που είχαν ποζάρει για το AMG. Αυτό τον βοήθησε να βρει δουλειά στην AMG το 1986, ζωγραφίζοντας φόντα για τις φωτογραφίες. «Περνούσα την καλύτερη στιγμή της ζωής μου» λέει.

Οι μποέμ στρέιτ που πόζαραν

Τα περισσότερα από τα μοντέλα βρέθηκαν στην AMG από στόμα σε στόμα ανάμεσα στις ορδές των επίδοξων ηθοποιών και bodybuilders που ιστορικά έλκονται από το Χόλιγουντ. Ο Sonsini λέει ότι η διάθεση στα σκηνικά κατά τη διάρκεια των λήψεων ήταν πολύ επαγγελματική – και καθόλου ερωτική.

«Όταν δουλεύεις με αυτούς τους τύπους μέρα με τη μέρα, αυτό δεν υπάρχει». Τα μοντέλα, που ήταν στη συντριπτική τους πλειοψηφία στρέιτ, γνώριζαν ότι οι αναγνώστες των περιοδικών ήταν γκέι και ήταν σε μεγάλο βαθμό άνετοι με αυτό.

«Πολλοί από αυτούς τους άνδρες ήταν κάπως μποέμ άνθρωποι. Οι bodybuilders εκείνη την εποχή δεν αποτελούσαν μέρος του αθλητικού mainstream. Ήταν πολύ περιθωριοποιημένοι. Πολλοί ήταν πολύ εναρμονισμένοι με τον θεατρικό κόσμο».

«Το πέος είναι πάντα ένα πρόβλημα, τουλάχιστον στον σύγχρονο κόσμο» λέει ο Aletti

Τα ναρκωτικά και το AIDS

Ένα από τα πιο γνωστά μοντέλα που εμφανίστηκαν σε δημοσιεύσεις για τη σωματική διάπλαση ήταν ο Joe Dallesandro, ο σούπερ σταρ του Άντι Γουόρχολ, που αναφέρθηκε ως γνωστόν στο Walk on the Wild Side του Lou Reed («Little Joe never once gave it away»).

Ο Dallesandro ήταν το θέμα μιας ταινίας που γύρισε ο Mizer το 1966, και ο Sonsini υποθέτει ότι ορισμένα από τα μοντέλα μπορεί «να έκλεβαν γκέι άνδρες για σεξ στα παρασκήνια».

Ο Mizer τον προειδοποίησε να μην τους ζητάει ή να είναι μόνος του με οποιονδήποτε από τους δύο σε ένα δωμάτιο την ίδια στιγμή. Καθώς η δεκαετία του 1980 προχωρούσε, τα ναρκωτικά είχαν καταστροφικές συνέπειες στη σκηνή, όπως και το AIDS.

Κατά τη διάρκεια των λήψεων, οι φωτογράφοι έπρεπε να είναι προσεκτικοί σχετικά με τα μέρη των μοντέλων που έδειχναν. «Το πέος είναι πάντα ένα πρόβλημα, τουλάχιστον στον σύγχρονο κόσμο» λέει ο Aletti.

Ακόμα κι έτσι, οι φωτογράφοι σωματικής διάπλασης δημιουργούσαν ολόσωμα γυμνά πορτραίτα ήδη από τη δεκαετία του 1930, κατόπιν αιτήματος μεμονωμένων πελατών. Στην έντυπη μορφή, εν τω μεταξύ, οι φωτογράφοι έπρεπε να γίνουν δημιουργικοί για να κρύψουν την «καραμέλα», μερικές φορές με αντικείμενα όπως ένα τυλιγμένο φίδι, δίχτυα ψαρέματος ή πανιά.

Παρενοχλήσεις, πρόστιμα ή φυλάκιση

Η απαγόρευση του ολόσωμου γυμνού σήμαινε επίσης ότι οι φωτογράφοι επικεντρώνονταν μερικές φορές περισσότερο στον πισινό, αν και μερικές φορές, λέει ο Sonsini, οι λογοκριτές ανησυχούσαν λιγότερο για το ποιο μέρος του σώματος εμφανιζόταν παρά για την έκφραση στο πρόσωπο ενός μοντέλου.

«Ένα χαμόγελο» λέει «θα τρέλαινε τους λογοκριτές». Πολλοί από τους φωτογράφους αντιμετώπισαν παρενοχλήσεις, πρόστιμα ή φυλάκιση.

Το 1947, σύμφωνα με το Ίδρυμα Bob Mizer, ο Mizer πέρασε ένα χρόνο σε στρατόπεδο εργασίας στην Καλιφόρνια, αφού «κατηγορήθηκε άδικα ότι έκανε σεξ με ένα μοντέλο που ήταν ανήλικο, μεταξύ άλλων κατηγοριών».

Αν και ο Sonsini λέει ότι ο Mizer δεν θεωρούσε τον εαυτό του πολιτικό πρόσωπο, πιστεύει ότι το έργο του έβαλε το χεράκι του στην απελευθέρωση του μυαλού και του σώματος των ομοφυλόφιλων, βοηθούμενος από τα κύρια άρθρα που έγραφε στο περιοδικό του και τα οποία καταδίκαζαν τις δυνάμεις που προσπάθησαν να τον κλείσουν. «Ο Mizer ήταν πολύ θαρραλέος με πολλούς τρόπους», λέει ο Aletti.

Το Physique του Vince Aletti εκδίδεται από τις εκδόσεις SPBH Editions.

Το σκληρό, γκέι πορνό

Με την έναρξη του μαζικού γκέι κινήματος στην αυγή της δεκαετίας του 1970, το σκληρό γκέι πορνό άρχισε να πολλαπλασιάζεται, κάνοντας τα παλιά πορτρέτα σωματικής διάπλασης να φαίνονται ντροπαλά και ξεπερασμένα.

Ταυτόχρονα, όμως, τα πρώιμα σωματικά έργα είχαν σαφή αντίκτυπο στους γκέι εικαστικούς καλλιτέχνες, εμφανές στο έργο του Francis Bacon στις δεκαετίες του 1950 και του 1960, καθώς και στους φωτογράφους των δεκαετιών του 1970 και του 1980, από τον Robert Mapplethorpe μέχρι τον Bruce Weber και τον Herb Ritts.

Οι φωτογραφίες του Weber μιμούνταν πιο ξεδιάντροπα τις ψεύτικες πόζες μάχης και την ομοερωτική συντροφικότητα που καθόριζαν τόσα πολλά κλασικά layouts σε mainstream περιοδικά.

«Κάτι όμορφο»

Με την πάροδο των χρόνων, έχουν υπάρξει πολλά βιβλία και συλλογές αφιερωμένες στις vintage physique φωτογραφίες, αλλά το βιβλίο του Aletti ξεχωρίζει, καθώς προτάσσει την τυπική σύνθεση των έργων έναντι της πιο βασικής τους λειτουργίας.

«Είναι ξεκάθαρο όταν κοιτάς τον τρόπο με τον οποίο τα έργα είναι φωτισμένα και σχεδιασμένα ότι οι φωτογράφοι δεν έφτιαχναν απλώς φωτογραφίες για να ερεθίσουν τον κόσμο» λέει. «Έφτιαχναν κάτι όμορφο».

*Το Physique του Vince Aletti εκδίδεται από τις εκδόσεις SPBH Editions.

*Με στοιχεία από theguardian.com | Αρχική Φωτό: «Ένα χαμόγελο θα τρελάνει τους λογοκριτές»… μια εικόνα από το Physique του Vince Aletti. Φωτογραφία: Vince Aletti: Bob Mizer (Athletic Model Guild), SPBH Editions, και MACK